Ish-sekretari amerikan i Shtetit, Henry Kissinger mbushi 99 vjeç më 27 maj. Britanikja “The Sunday Times” publikoi një intervistë të gjatë me të, të realizuar nga historiani Niall Ferguson, përndryshe autor i një libri për Kissinger. Ish-diplomati amerikan ecën me shkop dhe flet ngadalë, por mendja e tij është më e mprehtë se kurrë, shkruan Times.
Ndërsa Sekretari i Shtetit Kissinger urrehej për rolin e tij në Luftën e Vietnamit, sot pasardhësi i tij Antony Blinken po investon miliarda në luftën e Ukrainës. Ferguson nuk sheh një ndryshim të rëndësishëm midis luftës së atëhershme në të cilën vdiqën të rinjtë amerikanë dhe luftës së sotme në të cilën Amerik, thotë ai “dërgon armë për të vrarë të tjerët”. Në Forumin Ekonomik Botëror në Davos më 23 maj, Kissinger tha se Ukraina duhet t’i japë Rusisë një pjesë të territorit të saj, që i tërboi shumë njerëz. Sipas tij, Ukraina duhet të ndahet përgjithmonë sipas situatës para 24 shkurtit, kur pjesë të Donetskut dhe Luhanskut ishin nën kontrollin e separatistëve pro-rusë dhe Krimea ishte pjesë e Rusisë, siç ka qenë që nga viti 2014.
Në një intervistë të gjatë, Kissinger dhe Ferguson diskutuan konfliktet në shoqërinë amerikane, mundësitë e dështuara në politikën amerikane për shkak të çështjes “Watergate” dhe llojet e liderëve të mëdhenj. Për presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky, Kissinger thotë se nuk ka dyshim se Zelensky ka kryer një mision historik. “Zelensky është një president i rastësishëm, ai vjen nga një komunitet që nuk është përfaqësuar kurrë në atë pozicion, sepse ai është një hebre si Kissinger”, konstaton intervistuesi.
“Ai u bë një president i rastësishëm nga zhgënjimi me politikën e brendshme. Dhe më pas ai u përball me përpjekjen e Rusisë për ta kthyer Ukrainën në një pozicion krejtësisht të varur. Dhe ai bashkoi vendin e tij dhe publikun botëror në një mënyrë historike. Kjo është arritja e tij e madhe. ”, tha Kissinger.
“Mbetet pyetja nëse Zelenski mund të ruajë udhëheqjen e tij duke bërë paqe, veçanërisht paqen që përfshin një sakrificë të caktuar”, thekson Kissinger.
“Putini është i zhytur në mendime”
Henry Kissinger ishte Sekretar i Shtetit nga viti 1973 deri në 1977 dhe Këshilltar i Sigurisë Kombëtare nga viti 1969 deri në 1975, fitues i Çmimit Nobel për Paqe në vitin 1973.
I pyetur për presidentin rus Vladimir Putin, të cilin e ka takuar disa herë që nga një takim i rastësishëm në fillim të viteve 1990, kur Putin ishte nënkryetar i bashkisë së Shën Petersburgut, Kissinger tha se mendonte se “ishte një analist i zhytur në mendime”.
“Problemi i Putinit”, thotë Kissinger, “është se ai është kreu i një vendi në dështim dhe tani ka humbur sensin e masës”.
Në kohën e aneksimit të Krimesë nga Rusia në vitin 2014, Kissinger foli në një artikull kundër idesë së anëtarësimit të Ukrainës në NATO, duke propozuar një status neutral si Finlanda. Edhe atëherë ai paralajmëroi se vazhdimi i bisedimeve për hyrjen e Ukrainës në NATO rrezikon shpërthimin e luftës. Finlanda dhe Suedia tani po i bashkohen NATO-së.
A është bërë NATO shumë e madhe?
“NATO ishte e shkëlqyer për t’u marrë me Rusinë agresive, kur ajo ishte një kërcënim i madh për paqen botërore”, përgjigjet Kissinger.
“Tani NATO është rritur në një institucion që pasqyron bashkëpunimin evropian dhe amerikan në një mënyrë unike dhe është e rëndësishme ta ruajmë atë. Por është e rëndësishme të pranohet se probleme të mëdha do të ndodhin në marrëdhëniet e Lindjes së Mesme dhe Azisë me Evropën dhe Shtetet e Bashkuara. Dhe NATO është një institucion anëtarët e të cilit nuk kanë domosdoshmërisht pikëpamje të përputhshme,” paralajmëroi Kissinger.
“Anëtarët e NATO-s tani janë mbledhur rreth Ukrainës sepse ajo të kujtonte kërcënimet e vjetra. Por pyetja është se si t’i jepet fund kësaj lufte. Në fund, duhet gjetur një vend për Ukrainën dhe një vend për Rusinë,” tha diplomati shumëvjeçar.
Një luftë e re e ftohtë?
Ferguson i kujtoi Kissinger-it bisedën që kishin bërë në fund të vitit 2019 në Pekin, kur ai e pyeti nëse ishim tashmë në Luftën e Dytë të Ftohtë, por me Kinën, e cila tani luan rolin e Bashkimit Sovjetik. Kissinger u përgjigj:
“Ne jemi në këmbët e Luftës së Ftohtë”.
Amerika dhe Kina, “dy vende me aftësinë për të dominuar botën”, janë rivalë të drejtuar nga qeveri të papajtueshme, në një kohë kur teknologjia mund të shkatërrojë botën. Në këtë drejtim, Kissinger i përgjigjet pozitivisht pyetjes nëse Lufta e Dytë e Ftohtë është potencialisht edhe më e rrezikshme se Lufta e Parë e Ftohtë.
“Të dyja superfuqitë tani kanë burime të krahasueshme ekonomike për herë të parë dhe teknologjitë e shkatërrimit janë edhe më të tmerrshme, veçanërisht me ardhjen e inteligjencës artificiale”.
Kissinger nuk ka dyshim se Kina dhe Amerika tani janë kundërshtarë.
“Unë nuk besoj se dominimi i botës është një koncept kinez, por mund të ndodhë që ata të bëhen kaq të fuqishëm. Dhe kjo nuk është në interesin tonë më të mirë,” paralajmëron ai.
“Ne në Perëndim kemi detyra në dukje të papajtueshme. Ju keni nevojë për institucione mbrojtëse të afta për t’u përballur me sfidat moderne. Në të njëjtën kohë, keni nevojë për një lloj shprehjeje pozitive nga shoqëria juaj për t’i bërë këto përpjekje në emër të diçkaje, sepse përndryshe do të keni konceptin e bashkëpunimit me një shoqëri tjetër, sepse tani nuk mund të dilni me asnjë koncept për t’i shkatërruar ato. Pra dialogu është i nevojshëm”, tha Kisinger. Por nuk ka dialog, veç këmbimit të akuzave. Kissinger thotë se kjo është arsyeja pse ai është thellësisht i shqetësuar se ku do të shkojmë.
“Vendet e tjera gjithashtu do të duan të përfitojnë nga ky rivalitet pa i kuptuar aspektet e tij unike,” thotë ai. “Pra po hyjmë në një periudhë shumë të vështirë”, parashikon diplomati 99-vjeçar.